แสง UV เป็นรังสีที่อยู่ในสเปกแสงที่มองเห็นได้ และตัวแสงอัลตราไวโอเลตนั้นก็มีทั้งประโยชน์และโทษต่างๆที่เราอาจจะไม่รู้ รวมไปถึงความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับแสง UV รวมถึงการทำลายเซลล์ผิวหนัง ได้แก่ การเสื่อมสภาพผิวหนัง การเสียสีผิว การเกิดอาการเผลอแดง การเผาไหม้ และเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งผิวหนัง ดังนั้นแล้วเราควรที่จะรู้เกี่ยวกับคุณสมบัติของ แสงอัลตราไวโอเลต รวมไปถึงความอันตรายที่อาจส่งผลต่อร่างกายของเราและวิธีในการป้องกันมัน
แสงอัลตราไวโอเลต คือ รังสี UV
แสงอัลตราไวโอเลต คือ (Ultraviolet, UV) เป็นรังสีที่มีคลื่นยาวสั้นกว่าแสงที่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า แสง UV แบ่งออกเป็นสามช่วงคลื่นหลัก คือ UV-A, UV-B และ UV-C โดยมีความแตกต่างกันตามคลื่นยาวของแสง ซึ่ง
- รังสียูวีเอ คือ UV-A: คลื่นยาวสุดในแสง UV มีผลกระทบต่อผิวหนัง โดยเฉพาะเซลล์ผิวหนังแบบคอลลาเจนที่เรียกว่าเซลล์ฟิโบรลาสต์ แสง UV-A เป็นส่วนใหญ่ที่พบในแสงแดดที่เข้ามายังโลก
- รังสียูวีบี คือ UV-B: คลื่นยาวกว่า UV-A และมีความเข้มของแสงน้อยกว่า แสง UV-B สามารถกระทบต่อผิวหนังได้และเป็นสาเหตุของการเผาผิว แต่ก็เป็นแหล่งที่สำคัญของการสังเคราะห์วิตามิน D ในร่างกาย
- รังสียูวีซี คือ UV-C: เป็นคลื่นยาวสั้นที่สุดในแสง UV และมีความเข้มของแสงมากที่สุด แสง UV-C มีคุณสมบัติที่สามารถฆ่าเชื้อโรคและจุลินทรีย์ได้ แต่ส่วนใหญ่ถูกดูดซึมโดยชั้นโอโซนในชั้นบรรยากาศของโลก ทำให้ไม่มีคลื่น UV-C เข้าสู่ผิวหนังของมนุษย์
รังสียูวีซี คือ รังสีที่เข้มมากที่สุด
ถึงแม้ว่ารังสียูวีซีจะมีความเข้มมากที่สุด แต่ส่วนใหญ่ถูกดูดซึมโดยชั้นโอโซนในชั้นบรรยากาศของโลก จึงไม่มีผลกระทบต่อมนุษย์ ดังนั้นแล้ว รังสียูวีซี คือ รังสีอัลตราไวโอเลตชนิดหนึ่งที่มีคลื่นยาวสั้นกว่ารังสี UV-A และ UV-B โดยมีคลื่นยาวประมาณ 100-280 นาโนเมตร (nm) ซึ่งเป็นรังสีที่มีพลังงานมากและมีความสามารถในการยับยั้งหรือฆ่าเชื้อโรคและเชื้อสายตามได้ ด้วยความสามารถในการทำลายโครงสร้างเซลล์ของเชื้อโรค พลังงานสูงของรังสี UV-C ทำให้มันเป็นเครื่องมือที่นิยมใช้ในการฆ่าเชื้อโรคและทำความสะอาดในหลายสถานที่ เช่น โรงพยาบาล โรงแรม สถานบันเทิง และที่ทำงาน อย่างไรก็ตาม รังสี UV-C มีความเป็นอันตรายต่อมนุษย์เมื่อมาอยู่ในระดับความเข้มข้นสูงและมีการสัมผัสโดยตรง
รังสีอัลตราไวโอเลต เกิดจาก (Ultraviolet radiation)
รังสีอัลตราไวโอเลต เกิดจาก แหล่งธรรมชาติต่าง ๆ ซึ่งรวมถึงสาเหตุที่เกิดจากกิจกรรมมนุษย์ด้วย เราสามารถจัดแบ่งได้ดังนี้
- แสงแดด: แสงแดดเป็นแหล่งต้นทุนอัลตราไวโอเลตที่สำคัญที่สุด แสงแดดประกอบด้วยแสงแสง可ที่เรามองเห็นได้ (visible light) และแสงอัลตราไวโอเลต (UV light) โดยเฉพาะ UV-A และ UV-B ที่มีผลกระทบต่อมนุษย์และสิ่งมีชีวิต
- ไฟฟ้า: การใช้งานเครื่องใช้ไฟฟ้าเช่น หลอดไฟ UV หรืออุปกรณ์อื่น ๆ ที่ออกแบบมาเพื่อสร้างรังสีอัลตราไวโอเลต
- เครื่องวิทยุและการสื่อสาร: การใช้งานเครื่องวิทยุ โทรทัศน์ หรืออุปกรณ์สื่อสารอื่น ๆ ที่อาจมีการสร้างรังสีอัลตราไวโอเลตในกระบวนการทำงาน
- กิจกรรมมนุษย์: การใช้งานเครื่องมือที่สร้างรังสีอัลตราไวโอเลตเช่น เครื่องจักรที่ใช้ในอุตสาหกรรมหรือการทำงานในสถานที่ที่มีรังสีอัลตราไวโอเลตเป็นส่วนผสม
สำหรับรังสีอัลตราไวโอเลต จากแหล่งที่กล่าวมา การป้องกันและการรับมือกับอันตรายที่เกิดจากรังสีอัลตราไวโอเลตจำเป็นต้องใช้การป้องกันส่วนบุคคล เช่น การใช้เสื้อผ้าที่ปกคลุมผิวหนัง เลนส์กันแดด หรือการเลี่ยงตัวออกจากแสงแดดในช่วงเวลาที่เสี่ยงต่อรังสีอัลตราไวโอเลตสูงสุด
รังสีอัลตราไวโอเลต คุณสมบัติ เป็นอย่างไร
รังสีอัลตราไวโอเลต คุณสมบัติ เป็นรังสีที่มีคลื่นยาวกว่ารังสีมอร์เก็ตแต่สั้นกว่ารังสีแววตามข้างบนของสเปกตรัมแม่สี รังสี UV มีคลื่นยาวตั้งแต่ประมาณ 10 นาโนเมตร (nanometers) ถึง 400 นาโนเมตร โดยถูกแบ่งเป็นสามกลุ่มหลัก คือ UVA (320-400 นาโนเมตร), UVB (290-320 นาโนเมตร), และ UVC (100-290 นาโนเมตร) โดย UVC ถูกกรองด้วยชั้นโอโซนและกลไกที่มีในชั้นบรรยากาศโลก จึงไม่มีผลต่อมนุษย์
รังสี UV เป็นรังสีที่ไม่มีมวล และเป็นรังสีแบบไฟฟ้าแม่แบบ ประกอบด้วยฟอตอน (photon) ที่มีพลังงานสูง สามารถกระตุ้นการเกิดปฏิกิริยาเคมีในสารต่างๆ ได้ ซึ่งอาจมีผลกระทบต่อสิ่งมีชีวิตและสิ่งแวดล้อม
รังสี UVA เข้าสู่ผิวหนังเป็นประจุไฟฟ้าในเซลล์ผิวหนังและสามารถทำให้เกิดอนุมูลอิสระ (free radicals) ซึ่งสามารถทำลายเนื้อเยื่อและเส้นใยคอลลาเจนในผิวหนัง รังสี UVB เข้าสู่ผิวหนังได้ลึกกว่าและเป็นสาเหตุของการเกิดแผลพุพอง (sunburn) และการเสื่อมสภาพผิวหนัง รังสี UVC ถูกกรองโดยชั้นโอโซนและชั้นบรรยากาศโลก จึงไม่มีผลกระทบต่อมนุษย์
สำหรับมนุษย์ แสงยูวี อันตราย การสัมผัสแสง UV มากเกินไปหรือเผชิญต่อแสง UV ในระยะยาวอาจเสี่ยงต่อการเสื่อมสภาพผิวหนัง เผชิญกับภาวะแพ้แสง (photosensitivity) และเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งผิวหนัง ดังนั้น การปกป้องผิวหนังด้วยการใช้สิ่งกันแดด (sunscreen) และการหลีกเลี่ยงการสัมผัสแสงแดดในช่วงเวลาที่แสงแดดแรงสุด เป็นสิ่งสำคัญในการป้องกันผลของแสง UV ต่อสุขภาพผิวหนังของเรา
รังสีอัลตราไวโอเลต ประโยชน์ โทษ และการป้องกัน
รังสีอัลตราไวโอเลต ประโยชน์ ในหลายๆด้าน และยังสามารถใช้ในการบำบัดน้ำเสียเพื่อกำจัดสารประกอบอินทรีย์และจุลินทรีย์ที่อาจเป็นอันตรายหรือทำให้เกิดโรคได้ ซึ่งถือได้ว่าเป็นประโยชน์ที่ดีต่อมนุษย์และสิ่งแวดล้อมด้วย และการใช้แสงอัลตราไวโอเลต (UV) มีการประยุกต์ใช้หลายแบบ เช่น
- การฆ่าเชื้อโรคและจุลินทรีย์: แสง UV-C สามารถใช้ในการฆ่าเชื้อโรคและจุลินทรีย์ในสถานที่ต่าง ๆ เช่น โรงพยาบาล โรงงานผลิตอาหาร โรงแรม ห้องคลอด และอื่น ๆ
- การบำบัดน้ำเสีย: แสง UV-A และ UV-C ใช้ในกระบวนการบำบัดน้ำเสียเพื่อฆ่าและยับยั้งการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์ในน้ำเสีย
- การบำบัดอากาศ: แสง UV-C สามารถใช้ในระบบต้านทานและบำบัดอากาศเพื่อลดจำนวนเชื้อโรคที่แพร่กระจายในอากาศ
- การบำบัดผิวหนัง: แสง UV-B ใช้ในการรักษาโรคผิวหนัง เช่น โรคสะเก็ดเงิน ซอริอาซิส และสำหรับการสังเคราะห์วิตามิน D ในร่างกาย
ควรใช้แสงอัลตราไวโอเลต (UV) อย่างระมัดระวังและถูกต้องตามคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญ เนื่องจากการสัมผัสแสง UV ที่มีความเข้มข้นสูงหรือใช้ในระยะเวลานานอาจทำให้เกิดผลกระทบต่อผิวหนังและสายตา และอาจเสี่ยงต่อการเกิดอันตรายเช่น การเผาผลาญผิวหนังและเป็นสาเหตุของมะเร็งผิวหนังในระยะยาว
รังสีอัลตราไวโอเลต ข้อเสีย และความอันตราย แสง UV สำหรับมนุษย์เป็นสิ่งที่ต้องระมัดระวัง เนื่องจากมีความเสี่ยงต่อสุขภาพของผิวหนังและสายตา เพราะ แสงยูวี อันตราย ต่อมนุษย์ ดังนั้นควรปฏิบัติตามข้อแนะนำเหล่านี้เมื่อเผชิญกับแสง UV
- สวมใส่เสื้อผ้าที่ป้องกันแสง UV: เลือกสวมใส่เสื้อผ้าที่มีคุณสมบัติกันแสง UV สามารถป้องกันรังสี UV จากการสัมผัสกับผิวหนังได้มากขึ้น โดยเฉพาะเสื้อผ้าที่มีปัจจัยความคงทนต่อแสง UV และทำเพื่อการป้องกันแสง UV อย่างเหมาะสม
- ใช้ครีมกันแดด: เลือกใช้ครีมกันแดดที่มีค่า SPF (Sun Protection Factor) สูงพอควรและคุณภาพดี เพื่อปกป้องผิวหนังจากการรบกวนของแสง UV ควรใช้ครีมกันแดดทุกวันที่อยู่ภายนอกหรือต้องอยู่ในที่ที่โดนแสงแดดตลอดเวลา
- อยู่ในร่มหรือที่ร่ม: หลีกเลี่ยงการอยู่ในที่ที่โดนแสงแดดตรงๆ โดยพยายามหาที่ร่มเงาหรือใช้ร่มเพื่อป้องกันการสัมผัสตรงกับแสงแดด
- สวมใส่แว่นกันแสง UV: การสวมใส่แว่นกันแสง UV ช่วยปกป้องสายตาจากการเผชิญกับแสง UV ที่อาจเสี่ยงต่อการเสียสายตา ควรเลือกแว่นกันแสง UV ที่มีคุณภาพดีและเป็นไปตามมาตรฐานคุณภาพ
การรักษาความปลอดภัยจากแสง UV เป็นสิ่งสำคัญ เนื่องจากการรับรู้ในระยะยาวอาจเสียหายต่อสุขภาพได้ โปรดทราบว่าความเสี่ยงและผลกระทบของแสง UV อาจแตกต่างกันไปตามสภาวะแวดล้อมและบุคคลเช่นกัน การปฏิบัติตามคำแนะนำด้านบุคคลและความรับผิดชอบต่อสุขภาพของตนเองเป็นสิ่งสำคัญเมื่อเผชิญกับแสง UV ในชีวิตประจำวัน
อย่างไรตาม รังสีอัลตราไวโอเลต ประโยชน์ โทษ ที่แตกต่างกันถึงแม้ว่ารังสีอัลตราไวโอเลตจะมีประโยชน์แต่ก็มีโทษเช่นเดียวกัน ดังนั้นแล้วควรมีการปฏิบัติตามข้อคำแนะนำสำหรับการป้องกันตนเองจากรังสีอัลตราไวโอเลตด้วย
สามารถอัพเดตเรื่องราววิทยาศาสตร์อื่นๆที่น่าสนใจได้เพิ่มเติม
ภัยแล้ง หายนะ ความขาดแคลนแสนทรมาน
พลังงานแสงอาทิตย์ พลังงานทดแทนจากธรรมชาติ
พันธุศาสตร์ สายพันธุ์และการสืบพันธุ์ของสิ่งมีชีวิต
การวิจัยทางวิทยาศาสตร์ สิ่งที่นักวิทยาศาสตร์ต้องทำ
สามารถอัพเดตข่าวสารเรื่องราวต่างๆได้ที่